Η αξία της μέτρησης της VO2max στο σύγχρονο ποδόσφαιρο - Εργαστηριακή αξιολόγηση
Ψυρρόπουλος Δ. Ζήσης, ΤΕΦΑΑ
Η VO2max αποτέλεσε την πιο συχνά μετρούμενη παράμετρο φυσικής κατάστασης στο ποδόσφαιρο κατά την περίοδο 1980-2000. Ένα εύρος τιμών 60-70 mL·kg-1·min-1 έχει προταθεί ως το απαιτούμενο "κατώφλι" για άρρενες ποδοσφαιριστές υψηλού επιπέδου. Ωστόσο διαπιστώνεται σημαντική διακύμανση στις τιμές της VO2max μεταξύ επαγγελματιών ποδοσφαιριστών από διαφορετικές χώρες (Πίνακας 1).
Μελέτη Δείγμα (n) Χώρα Mean±SD (mL·kg-1·min-1)
Sporis et al, 2009 270 Κροατία 60.1±2.3
Ziogas et al, 2010 53 Ελλάδα 58.8±3.3
Arnasson et al, 2004 225 Ισλανδία 62.5±4.8
Haugen & Seiler, 2015 598 Νορβηγία 63.0±3.0
Πίνακας 1. Μέσος όρος ± τυπική απόκλιση τιμών VO2max σε μεγάλες σειρές επαγγελματιών ποδοσφαιριστών.
Από τα υπάρχοντα ερευνητικά δεδομένα φαίνεται ότι η VO2max δεν μπορεί να διαχωρίσει μεταξύ αθλητών διαφορετικού επιπέδου σε μελέτες με μεγάλες σειρές ποδοσφαιριστών.
Για παράδειγμα η VO2max κατά την έναρξη της περιόδου προετοιμασίας δεν μπορεί να διαχωρίσει αθλητές διαφορετικών κατηγοριών σε ένα δείγμα 129 επαγγελματιών ποδοσφαιριστών (Κατηγορία Α=58.8±3.3 mL·kg-1·min-1; Κατηγορία Β=56.4±3.7 mL·kg-1·min-1; Κατηγορία Γ=57.6±3.2 mL·kg-1·min-1).
Πιο πρόσφατα, παρατηρήθηκε ότι η VO2max δεν μπορεί να διαχωρίσει μεταξύ διεθνών ποδοσφαιριστών, ποδοσφαιριστών 1ης και ποδοσφαιριστών 2ης κατηγορίας σε μια εξαιρετικά μεγάλη σειρά 1545 ποδοσφαιριστών.
Από προπονητική άποψη η VO2max μπορεί να αυξηθεί κατά μέσο όρο μέχρι 6% (58.7±4.4 mL·kg-1·min-1 to 61.2±4.1 mL·kg-1·min-1 σε επαγγελματίες υψηλού επιπέδου, το οποίο και απαιτεί την συσσώρευση 7.3±2.9% του συνολικού προπονητικού όγκου μιας περιόδου προετοιμασίας 8 εβδομάδων, σε υψηλές εντάσεις (≥90% HRmax). Ωστόσο επιπρόσθετες αυξήσεις εντός της αγωνιστικής περιόδου δεν είναι πάντοτε εμφανείς.
Η VO2max έχει ένα τυπικό σφάλμα μέτρησης 2.0-3.4% και η μικρότερη αξιόλογη μεταβολή είναι 1.5%, επομένως μια πιθανή "πραγματική" θετική βελτίωση για ένα αθλητή ατομικά κυμαίνεται μεταξύ 3.5-5% (10). Αυτό απαιτεί ένας ποδοσφαιριστής ο οποίος ξεκινά την αγωνιστική περίοδο με τιμή VO2max 60 mL·kg-1·min-1, να επιτύχει τιμές 62.1-63.0 mL·kg-1·min-1 κατά την μέσο-αγωνιστική περίοδο.
Παρά την βελτιστοποίηση της μεθοδολογίας στην αερόβια προπόνηση υψηλής έντασης, η οριοθέτηση τέτοιων αυξήσεων εντός της αγωνιστικής περιόδου μπορεί να αποβεί σε βάρος άλλων σημαντικών παραμέτρων φυσικής κατάστασης στο ποδόσφαιρο.
Βασικά σημεία
- Η VO2max δεν αποτελεί αξιόπιστο δείκτη του αγωνιστικού επιπέδου για ένα επαγγελματία ποδοσφαιριστή.
- Αναμφίβολες θετικές μεταβολές μπορούν να επιτευχθούν κατά την περίοδο προετοιμασίας.
- Λόγω του μεγάλου τυπικού σφάλματος της παραμέτρου, μικρές μεταβολές εντός της αγωνιστικής περιόδου θα είναι (πιθανότατα) μη ανιχνεύσιμες.
- Η μη ξεκάθαρη φύση των μεταβολών εντός της αγωνιστικής περιόδου σε συνδυασμό με την μέγιστη προσπάθεια που απαιτείται για τη δοκιμασία αυξάνουν την πιθανότητα παράληψης της δοκιμασίας μέσο-αγωνιστικά.
Πηγές: S11.gr, Πάτρας K.